انیمیشن تقسیم میوز

تقسیم میوز شامل دو بخش میوز اول و میوز دوم است. در اثر تقسیم میوز، گامت ها بوجود می ‌آیند. این تقسیم عموما قبل از تشکیل گامت ها یا هم زمان با تولید آن ها صورت می ‌گیرد. این فرایند سبب می ‌شود که در موقع تشکیل تخم، تعداد کروموزوم ها مضاعف نشود. تقسیم میوز در اندام تولید مثلی نر و ماده که محتوی سلول های دیپلوئیدی مخصوصی است، صورت می ‌گیرد. این سلول ها دو تقسیم متوالی را طی می‌ کنند، اما کروموزوم ها فقط یک بار مضاعف می ‌شوند. از این تقسیم چهار سلول حاصل می ‌آید که تعداد کروموزوم های هر یک نصف تعداد اولیه است.

بخش اول میوز

بخش اول میوز همانند میتوز خود شامل چهار مرحله است.

پروفاز اول

مرحله پروفاز در میوز اول روند پیچیده‌ای است که بسیار کندتر از میتوز صورت می ‌گیرد و شامل پنج مرحله است:

زیرمرحله لپتوتن: آغاز پروفاز با افزایش حجم هسته‌ای مشخص می‌ شود. کروموزوم ها به صورت تخم های دراز، نازک و تاب خورده به شکل دانه‌ های تسبیح به نام کرومومر ظاهر می‌شوند. این ریز مرحله را لپتوتن گویند. کروموزوم ها منفرد به نظر می ‌رسند، در حالی که بیشتر DNAی یاخته قبلا دو برابر شده و کروموزوم ها دارای دو کروماتید هستند. بر اساس گفته«براون»، سنتز DNA تا مرحله لپتوتن ادامه دارد و زمان  چرخه یاخته‌ای را تشکیل می ‌دهد.

زیرمرحله زیگوتن: در این مرحله کروموزوم های هم ساخت به ترتیب ویژه‌ای جفت می شوند. نیرویی که دو جفت کروموزوم را به سوی یکدیگر می ‌کشد، هنوز مشخص نشده است. این روند را سیناپس می‌ گویند و جفت کروموزوم های همساخت را بی ‌والانت(تتراد) می ‌گویند.

زیرمرحله پاکی ‌تن: در این مرحله هستک از نظر اندازه رشد می‌ کند و کروموزوم ها کوتاه تر و ضخیخم‌تر می ‌شوند. حال هر کدام یک تتراد هستند که از دو کروموزوم همساخت یا ۴ کروماتید تشکیل شده‌اند. هر کروماتید از یک تتراد، به دور کروماتید خواهر خود می‌ پیچد و کوتاه تر و ضخیم ‌تر می ‌شود. هر کروموزوم هم ساخت سانترومر مستقل دارد. بنابراین هر کروماتید سانترومر خاص خود را دارا است. مهم ترین رویداد در زیرمرحله پاکی ‌تن، تشکیل کیاسما به هنگامی است که دو کروماتید خواهر از هر کروموزوم هم ساخت، قطعاتی را بین خود مبادله می ‌کنند. تبادل قطعات بین دو کروماتید از دو کروموزوم هم ساخت را کراسینگ اور(تقاطع کروموزومی) گویند. زیرمرحله پاکی‌ تن طولانی است. در پایان این زیر مرحله، نیرویی سبب جدا شدن کروماتیدها از یکدیگر می ‌شود.

زیرمرحله دیپلوتن: در این مرحله کروموزوم ها، جدا شدن از یکدیگر را آغاز می‌ کنند، اما چون در بعضی نقاط تبادل صورت گرفته است، لذا در این نقاط متصل به یکدیگر باقی می ‌مانند. این ریز مرحله حقیقتا کیاسما نام دارد و از نظر ژنتیکی دارای اهمیت فراوانی است، زیرا تبادل بین کروماتیدهای ناخواهری در این زیرمرحله صورت می‌ گیرد. کراسینگ اور به تبادل ژن ها می‌ انجامد و سبب تشکیل کروماتیدهای نوترکیب می ‌شود. در ژنتیک مولکولی، کراسینگ اور به عنوان وسیله تجربی برای نقشه برداری کروموزومی بکار می رود.

زیرمرحله دیاکینز: در این مرحله، کروموزوم ها کوتاه تر و ضخیم ‌تر شده و کیاسما ناپدید می ‌شود. کروموزوم های همساخت از دو سو به سمت محیط هسته کشیده می‌ شوند، اما جدا شدن کامل کروماتیدها صورت نمی ‌گیرد. کروموزوم های همساخت فقط در انتها متصل به یکدیگر باقی می‌ مانند و ساختار حلقه مانند عریضی را تشکیل می‌ دهند. به علاوه هستک و غشای هسته ناپدید می ‌شود و دوک بطور کامل تشکیل می‌ گردد. کرومزوم های تتراد در صفحه متافاز قرار می ‌گیرند.

متافاز اول: این مرحله پس از دیاکینز آغاز می‌ شود و همانند متافاز میتوز است. کروموزوم های همساخت در صفحه استوایی باقی می ‌مانند و از طریق سانترومرها به رشته ‌های دوک متصل می ‌شوند.

آنافاز اول: در آنافاز اول، کروماتیدهای خواهر از هر کروموزوم همساخت که به وسیله سانترومر به یکدیگر متصل‌اند، به قطب های مربوط به خود می ‌روند. کیاسما کاملا متلاشی می ‌شود و کروماتیدهای ناخواهری از هم جدا می ‌گردند. این کروماتیدها، با کروموزوم های پدری و مادری خود تفاوت دارند. در مقایسه با آنافاز میتوز که در آن هر کروموزوم یک کروماتید دارد، هر کروموزوم در مرحله آنافاز میوز، از دو کروماتید تشکیل شده است که احتمالا یکی از کروماتیدها، نوترکیب است.

تلوفاز اول: در این مرحله کوتاه، پیچش کروماتیدها باز شده و کروماتیدها دراز می ‌شوند و تا مدتی در حالت فشردگی باقی می‌ مانند. غشای هسته در اطراف هر گروه کروماتید تشکیل می ‌گردد و دو هسته مجزا بوجود می‌ آیند. در بعضی موجودات پس از تشکیل غشاها در هسته، هر هسته دختر قبل از این که دومین تقسیم میوز آغاز شود،مدتی در مرحله اینترفاز باقی می ‌ماند. باید توجه داشت که بین دو تقسیم میوز (ساختمان DNA|DNA) ساخته نمی ‌شود.

مرحله دوم میوز

این مرحله تقسیم همانند میتوز است، اما با این تفاوت که کروموزوم ها از دو کروماتید تشکیل شده‌اند. در این نوع تقسیم هر دو هسته خواهر از مراحل پروفاز، متافاز، آنافاز و تلوفاز دوم می ‌گذرند. در این مرحله مضاعف شدن DNA صورت نمی‌ گیرد.
پروفاز دوم: پروفاز این مرحله بسیار کوتاه است. دوک تشکیل می ‌شود و کروموزوم های دو کروماتیدی و مضاعف روی آن قرار می ‌گیرند.
متافاز دوم: در متافاز دوم، کروموزوم ها به قسمت وسط دوک می ‌روند و در آن جا مستقر می‌ شوند. نکته جالب توجه این است در متافاز میوز اول سانترومرهای کروموزوم های همساخت از یکدیگر جدا می‌ شوند، در حالی که در میوز دوم سانترومر های کروماتیدهای خواهری از یکدیگر فاصله می ‌گیرند.
آنافاز دوم: در آنافاز دوم میوز کروماتیدهای هر کروموزوم از هم جدا می‌ شوند و به دو قطب سلول می ‌روند.
تلوفاز دوم: در تلوفاز دوم میوز، تقسیم میوزی کامل می شود و چهار سلول بوجود می ‌آید. در بسیاری از جانداران ماده، سیتوپلاسم سلول ها در میوز بطور نامساوی تقسیم می شود و فقط یک سلول به جای چهار سلول حاصل می ‌آید که سیتوپلاسم فراوان دارد و مبدل به تخمک می‌ شود. سه سلول کوچک باقی مانده معمولا می‌ میرند. در بعضی از جانداران نر چهار سلول حاصل مبدل به اسپرم می ‌شوند.

منبع: شبکه رشد